Hechtingsstijlen
Er wordt veel gezegd over hechtingsstijlen
en hoe dat je relatie met je partner beïnvloed.
Maar wat waren die hechtingsstijlen nou ook alweer
en waar val je wel en niet onder?
Of zijn de hokjes niet zwart omlijnd?
De 4 stijlen
In de wetenschappelijke literatuur zijn er eigenlijk 4 hechtingsstijlen op dit moment. Maar eigenlijk zou je kunnen zeggen dat je op 2 hoofdmanieren kunt zijn gehecht; zeker of onzeker.
In de categorie onzeker hebben ze nog wat varianten aangebracht.
Ze hebben 3 hokjes gemaakt;
- vermijdende hechtingsstijl.
- ambivalente hechtingsstijl.
- gedesorganiseerde/gedesoriënteerde hechtingsstijl.
John Bowlby is de grondlegger van deze hechtingsstijlen. Hij stelde dat de basis van jouw stijl wordt gelegd tijdens je jeugd; hoe veilig of onveilig jij deze hebt ervaren en op welke manier, bepaalt jouw dominante hechtingsstijl.
Dominante hechtingsstijl
Ik zeg; dominante hechtingsstijl, omdat je vaak een combinatie hebt van stijlen met 1 die er bovenuit springt. Het kan zijn dat je iemand ontmoet waar je op een bepaalde manier op reageert, omdat de persoon in kwestie jou doet herinneren aan vroeger. Vroeger heb je je aangepast op die karaktereigenschappen van een persoon met een bepaalde stijl. Zodra je daar weer aan wordt herinnerd, komt die hechtingsstijl boven drijven. Volg je het nog?
Ik zal dit nog wat proberen te verduidelijken.
Hoe kom je aan een hechtingsstijl?
Er zijn vele manieren die je hechtingsstijl beïnvloeden en de combinatie van stijlen die jij bezit. (No worries; we hebben allemaal een mix!)
Het is eigenlijk een natuurlijke reactie en/of
aanpassing op de omgeving tijdens je vroege jeugd.
Het begint al in de baarmoeder. In de baarmoeder krijg je als foetus al mee hoe je moeder zich voelt. Het zenuwstelsel van je moeder loopt letterlijk om je heen en voel jij ook. Als een moeder veel gestrest is dan voel je dat als baby en ga je je al aanpassen aan de onveilige buitenwereld. In de eerste zeven jaar van je leven neem je alles op wat tot je komt. Als er bijvoorbeeld een harde klap in je omgeving waarneembaar is, dan kijk je als kind eerst naar je moeder om te zien hoe zij reageert. Als ze blijft lachen dan is er niets aan de hand, maar als ze wegrent dan is het onveilig en ren je als kind ook weg. Zo leer je van je omgeving.
Hoe jouw ouders zich wisten af te stemmen of jouw behoeftes is het belangrijkste onderdeel. Als zij jou hebben kunnen geven wat je nodig had aan aandacht en liefde, dan is de kans groot dat je een zekere hechtingsstijl hebt. Maar als je moeder bijvoorbeeld erg in de knoop zat met zichzelf en daarmee veel in haar hoofd, dan is de kans aanwezig dat ze niet goed bereikbaar was voor jou als baby. Je kunt dan niet genoeg verbinden en niet genoeg reguleren, waardoor je een tekort oploopt. Je hoeft dus geen groot trauma te hebben om een onzekere stijl te hebben.
(Al is alles relatief en in een spectrum!)
Kort overzicht
Zeker
Autonoom
Vermijdend
Afwijzend en bang voor nabijheid
Ambivalent
Verlatingsangst, in beslag genomen, angstig
Gedesorganiseerd
Onopgelost trauma, overtuiging dat relaties gevaarlijk zijn
Zeker
Tijdens je jonge jaren heb je genoeg huid op huidcontact gehad en genoeg co-regulatie (je ouder kon je rustig krijgen door haar/zijn gereguleerde zenuwstelsel met je te delen; lees meer hier>). Het gaat er hier echt om dat je ouders zich heel goed af konden stemmen op jou als baby. Dat hoeft niet perfect te zijn geweest, want perfect bestaat niet. Het levert juist eerder weer problemen op 😉 Het gaat om zo’n 70% van de tijd.
Als kind kon je vertrouwen op je ouders en veilig op ontdekking gaan. Gelukkig hebben de meeste mensen een zekere hechting; zo’n 60-65%. Als volwassene kun je dan ook goed hechten en de verbinding aangaan met andere mensen.
Vermijdend
Als kind ben je misschien wel regelmatig afgewezen of je probeerde contact te krijgen en dat kreeg je onbewust niet, omdat niemand het in de gaten had. Alsof je in het duister aan het tasten bent naar aandacht. Met als gevolg dat je als kind je afzijdig gaat houden. Teruggetrokken en wantrouwend. Je leert dat je het zelf moet oplossen. Je hebt als volwassenen vervolgens de neiging om je terug te trekken in emotioneel beladen situaties. Je bent misschien ook graag alleen of doet dingen graag alleen.
Ambivalent
Hier kan het zo zijn dat je ouders inconsistent waren; soms waren ze goed om je afgestemd en op andere momenten onbereikbaar. Je merkt als kind dat je niet van je ouders op aan kunt. In feite zijn ze onbetrouwbaar in hun acties. Dit zorgt ervoor dat je als kind angstig kunt worden. Je kunt echt genieten, vanwege de onbetrouwbaarheid; nu is het leuk, maar dat kan een moment later zomaar anders zijn. Als volwassenen heb je dan ook moeite met ontvangen. Het ontvangen van liefde en aandacht. Dat kan erg frustrerend zijn voor partners, omdat het lijkt dat het nooit genoeg is. Vaak ben je ook emotioneel gevoelig, omdat je hebt geleerd emoties zo sterk mogelijk aan te voelen. (Dit is overigens ook een kracht he lieve mensen!!).
Gedesorganiseerd
Als deze stijl domineert heb je vaak last van wat meer of grotere trauma’s. Als je het op de meetlat legt van ACE scores, dan heb je er vaak wel wat (lees hier meer over ACE scores). Er is een grote kans dat je in een bepaalde mate bang was voor je opvoeders. Als volwassene is de kans dan ook groter dat je last hebt van verslavingsgedrag; dat wil heus niet altijd alcohol of drugs zijn. Dat kan net zo goed eten, werken of sporten zijn. Dus een workaholic bijvoorbeeld 😉 Als deze stijl je dominante stijl is dan is de kans groot dat je problemen hebt om echt te verbinden. De belangrijkste reden daarvoor is dat je bang bent voor nabijheid. Je kunt ook extreem vermijdend zijn of moeite hebben met voelen. In dit geval is het heel belangrijk om te leren jezelf veilig te voelen. Met name bij jezelf, want daar begint het!
Hechtingsstijlen
Wat is jouw stijl?
Wil je weten welke stijl jij hebt?
Dan kun je hier een test doen >
Veranderen van stijl?!
Het mooie van hechtingsstijlen is dat ze te veranderen zijn. Mocht je dus een onzekere hechtingsstijl hebben dan is er hoop! Meer dan hoop; zodra je er actief mee aan de slag gaat dan is de kans bijzonder groot dat het de positieve kant op veranderd. Mocht je al een zekere hechtingsstijl hebben, dan verlies je die basis niet. Je kunt eerder je dominante zekere hechtingsstijl nog groter maken t.o.v. je andere hechtingsstijlen.
Een belangrijke basis die je alvast kunt leggen is je veilig voelen bij jezelf. Dat kan heel goed door middel van oefeningen. Oefeningen waarbij je in het hier en nu komt, maar die ook lichaamsgericht zijn. Het mooie hieraan is dat je geen herbelevingen hoeft te doorstaan (want dat is het toch best wel vaak), maar dat je leert om op jezelf te vertrouwen zonder daarbij heel de tijd met je hoofd bezig te zijn. Een combinatie van lichamelijke oefeningen en mentale oefeningen is natuurlijk helemaal krachtig!
Hoe dan?!
Zul je misschien wel denken?!
Een van de manieren is om aan de slag te gaan met gedachtes, gevoelens, je kritische stemmen. Je kunt jezelf op allerlei vlakken leren kennen en jezelf aanvaarden met behulp van oefeningen om gegrond en gereguleerd te blijven (of worden).
Klinkt dat nog wat vaag?
(Ik hou namelijk ook niet van vaag of zweverig 😉