Onvolwassen ouders
Als kind kijk je tegen je ouders op en zijn je ouders ook automatisch volwassen.
In werkelijkheid hoeft dat helemaal niet waar te zijn. Ze kunnen dan wel volwassen zijn in leeftijd, dat hoeven ze niet te zijn in gedrag.
Je ouders kunnen, om allerlei redenen, gedrag hebben die je eerder doet denken aan een 3-jarige of aan een 9-jarige in plaats van aan een volwassene. Of als je zelf volwassen bent en kinderen hebt, kun je jezelf er ook op betrappen dat je wel eens kinderlijk of kinderachtig reageert.
Wie ben jij wanneer?
Verschillende 'lijnen'
Het is vaak zo dat er niet 1 lijn is per ouder. Zo kan een vader heel succesvol zijn op zijn werk, maar thuis tegenover zijn kinderen reageren als een 3-jarig kind. Ook daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Op werk kan zijn gedrag geaccepteerd worden omdat hij de baas is, of omdat het door de vingers wordt gezien omdat hij zijn werk goed doet. Het kan ook zijn dat hij op het werk zich aan kan passen, maar dat dit potje leeg is zodra hij thuis komt. Dit geldt overigens net zo goed voor moeders 😉
Er zijn dus meerdere lijnen mogelijk per persoon. Wijzelf kunnen ook allemaal verschillende lijnen hebben, wisselend per relatie. Sommige mensen triggeren bepaalde gevoelens bij ons en dan kan er zomaar een onvolwassen reactie komen. Een keer een kinderlijke reactie is niet erg. Meestal herken je die zelf ook wel en kun je dat herstellen. Het wordt pas vervelend als dit altijd zo is of dat je het niet eens door hebt.
Het goede voorbeeld
Het kan zijn dat je ouders zelf in hun jeugd geen goed voorbeeld hebben gehad en het gedrag van hun ouders (onbewust) hebben gekopieerd. Het kan ook zijn dat er te weinig aandacht was of dat je ouder altijd zijn of haar zin kreeg. Er zijn diverse mogelijkheden.
Misschien herken je dan ook wat van je ouders in de beschrijvingen hieronder of je herkent misschien wat uit je familiesysteem. Het familiesysteem gaat over op je eigen plek staan binnen je familie.
Wat gebeurt er als je ouders niet op hun plek staan? Lees hier meer >
Ik gebruik hieronder de omschrijvingen die Lindsay C. Gibson uit haar boeken, lezingen, masterclasses, etc. die wetenschappelijk worden onderbouwd en ingezet. Er zijn diverse andere varianten, maar die komen vrijwel allemaal op hetzelfde neer.
Het is overigens niet ongebruikelijk dat er overlap in zit en je meerdere eigenschappen van verschillende varianten van onvolwassen ouderschap herkent. Het is geen exacte wetenschap en het is een breed spectrum van mild tot psychopatisch 😉 Daarnaast zijn er een aantal kenmerken die overlappend zijn.
Dat zijn:
Alleen met zichzelf bezig zijn, een gering empatisch vermogen hebben, het veronachtzamen van grenzen, het afhouden van emotionele intimiteit, slechte communicatie, het ontbreken van zelfreflectie, impulsiviteit en problemen met emotionele nabijheid.
Ze zijn allemaal egocentrisch, narcistisch en emotioneel onbetrouwbaar 🙂 Klinkt goed toch?
Emotionele ouder
Emotionele ouders worden geleid door hun emoties. Ze zijn erg snel van streek en zijn emotioneel labiel. Ze kunnen slecht met stress, frustratie en emotionele opwinding omgaan. Vaak zien ze de wereld zwart-wit, zijn ze haatdragend en nemen andere voortdurend de maat. Ze zijn tevens onbetrouwbaar, intimiderend en reageren reactief.
Vaak zijn ouders die aan het uiteinde van dit spectrum zitten, psychologisch gezien, ziek.
Kinderen van deze ouders gaan zich vaak onderwerpen aan anderen. Zij zijn bijzonder attent, op het overdrevene af, en kunnen slecht hun eigen grenzen aangeven.
Te fanatieke ouder
Te fanatieke ouders willen alles perfect hebben. Ze blijven alles perfectioneren, niet alleen bij zichzelf, maar ook bij anderen. Ze bemoeien zich overal mee en weten alles beter. Daarnaast zijn ze enorm doelgericht, op het obsessieve na. Ze lijken echter naar de buitenwereld toe alles perfect onder controle te hebben. Ze denken dat iedereen hetzelfde wil als zij willen en denken exact te weten wat goed is voor anderen. Ze pushen hun kinderen dan ook de richting op die zij willen. Ze voelen niet aan wat hun kinderen nodig hebben.
Kinderen van te fanatieke ouders hebben altijd het idee het niet goed genoeg is wat ze doen. Dat ze meer moeten doen of iets anders moeten doen, dan ze doen. Ze voelen zichzelf vaak niet goed genoeg, doordat ze voortdurend beoordeeld worden. Ze kunnen daardoor ongemotiveerd en/of depressief raken.
Passieve ouder
Passieve ouders bagatelliseren vaak en proberen zoveel mogelijk minder leuke dingen te vermijden. Ze schikken zich naar dominante personen en zijn dan ook meegaand en inschikkelijk. Ze trekken zich makkelijk terug, zodra een situatie emotioneel ondragelijk lijkt te worden. Daarbij laten ze hun kinderen net zo makkelijk in de steek om zichzelf te kunnen redden. Ze zijn slecht in het aangeven van grenzen, die voor kinderen zo belangrijk zijn. (Lees hier meer over dit onderwerp)
Ze kunnen empathie tonen voor hun kinderen, maar vaak gepaard met eigenbelang om zo zelf in het middelpunt te kunnen staan.
Kinderen van passieve ouders geloven dat hun ouders daadwerkelijk hulpeloos zijn en niets aan hun eigen gedrag kunnen doen. Ze realiseren zich niet dat een ouder ook een plicht naar het emotionele welbevinden van hen als kind heeft.
Afwijzende ouder
De afwijzende ouder kunnen weinig hebben. Ze zijn niet erg betrokken en zetten zich graag buiten de groep of het gezin. Ze zijn erg op zichzelf en willen niet lastig gevallen worden. Ze hebben een hoge muur om zichzelf heen gebouwd, om maar niet emotioneel geraakt te kunnen worden. Ze commanderen, barsten in woede uit en zijn niet bepaald close met anderen. Binnen een gezin is hun wil wet.
Kinderen van afwijzende ouders voelen zich vaak te veel en/of schuldig dat ze bestaan. Ze vinden zichzelf al snel in de weg zitten, lastig of irritant en willen hun ouders niet dwars liggen en vragen dus niet veel. Ze durven vaak niet goed te vragen wat ze nodig hebben, ook niet op latere leeftijd.
Wat nu?
Hoe ga je hier nu mee om?
Je ouder, ouders (lees hier ook gerust; verzorgers) en/of misschien jij zelf ook wel, blijken emotioneel onvolwassen. Hoe ga je daar mee om? Hoe zorg je er voor dat je niet steeds verwikkeld raakt in hun kinderachtige gedrag?
Dat kan een hele uitdaging zijn!
Je kunt jezelf gelukkig aanleren hoe daarmee om te gaan.
Hierboven heb ik het over de diverse lijnen die onvolwassen ouders kunnen hebben. Eigenlijk is het zo dat we allemaal diverse lijnen, ook wel delen genaamd, hebben.
Veel van ons reageren weleens als een klein kind, omdat we getriggert worden door iemand zijn of haar houding of door wat iemand zegt. Een deel van ons reageert dan heel kinderachtig en dat weten we ook. Een ander deel van ons zal dan ook heel snel reageren; “stel je niet zo aan” of “waar kwam dat vandaan?” of “oeps dat was wel een beetje een heftige reactie”. Je herkent vast wel een soortgelijke reactie bij jezelf. Dit worden soms ook wel stemmetjes genoemd. Ik noem het hier delen, naar de ontdekking van Richard C. Schwartz over deze delen die we allemaal bezitten.
Wil je meer weten over delen of stemmetjes? Kijk dan eens hier >
Lijnen versus delen
Wil je meer weten?
Een van de dingen die je kunt doen is erover lezen.
De boeken die je kunt lezen zijn bijvoorbeeld boeken van Lindsay C. Gibson;
- Ongezien opgegroeid
- Emotioneel onafhankelijk
Het eerste boek ‘Ongezien opgegroeid’ is een heel mooi boek over ouders die emotioneel nooit volwassen zijn geworden. Ze waren bijvoorbeeld emotioneel niet beschikbaar, ze reageerden niet passend op jouw emoties, er werd geen rekening gehouden met jou, en ga zo maar door. Je leest in dit boek het hoe en waarom en geeft je daarmee veel inzicht.
In het vervolg ‘Emotioneel onafhankelijk’, leert Lindsay Gibson je hoe je hier mee om kunt gaan en hoe je jezelf alsnog de tools geeft die je had willen leren van je ouders. Je leert over je strategieën en hoe deze in je volwassen leven misschien niet meer zo goed werken en hoe je deze kunt aanpassen. Hoe jij je grenzen kunt bewaken en voor jezelf kunt opkomen. Er staan verschillende oefeningen in, die je lekker thuis in je eigen tempo, op je eigen manier kunt oefenen en uitvoeren.