Complex Trauma
Complex trauma; wat is dat?
In wat verschilt het van ‘normaal’ trauma?
Hoe je trauma ervaart is subjectief en ontwikkelings gebonden.
(Met alleen een lijstje afvinken ben je er niet!)
Definitie
“De term complex trauma beschrijft de blootstelling van kinderen aan meerdere traumatische gebeurtenissen, vaak van invasieve, interpersoonlijke aard en de verreikende langetermijneffecten van deze blootstelling. Deze gebeurtenissen zijn ernstig en diepgaand, zoals misbruik of verregaande verwaarlozing. Ze beginnen meestal vroeg in het leven en kenmerkt zich door vele ontwrichtende aspecten van de ontwikkeling en de vorming van het kind. Ze komen vaak voor in de context van de kind-relatie met een verzorger en belemmeren daarmee de mogelijkheden voor een veilige hechting van het kind. Een gezonde fysieke en mentale ontwikkeling is afhankelijk van deze bron van veiligheid en stabiliteit.”
Complex Trauma Workgroup, 2013
National Child Traumatic Stress Network
Impact
Complex trauma heeft impact op heel veel onderdelen van jou als persoon. Denk daarbij aan:
- Hechting; moeite hebben met vertrouwen, begrijpen en contacten met anderen.
- Reguleren; weten wat je voelt, jezelf kunnen reguleren (tot rust brengen) met betrekking tot emoties, je energie en hoe je jezelf kunt uitten,
- Gedrag; het kan je heel impulsief maken of agressief, rebels of zelfdestructief.
- Je biologie; je lichaam; je kunt meer medische problemen ondervinden, je pijngrens kan veel lager liggen.
- Dissociatie; je geheugen kan minder goed werken en niet helemaal bewust dingen meemaken.
- Cognitie; moeite met je aandacht erbij houden, moeite met het verwerken van nieuwe informatie, denken aan de toekomst en/of problemen oplossen.
- Zelf; je hebt last van een laag zelfbeeld, onzekerheid, schaamte gevoelens, maar ook gevoelens van schuld, slecht zelfbeeld, etc.
Hechting
De impact op de hechting is misschien wel de belangrijkste. Hechting zorgt er namelijk voor dat je wereld groter wordt en dus kleiner als je niet goed gehecht bent.
Als je als kind goed gehecht bent, dan:
- durf je de wereld op een veilige manier te ontdekken.
- je leert een gezonde manier van kijken naar jezelf, wie je bent en omgaan met anderen.
- je leert hoe je kunt communiceren en interpreteren in relatie tot anderen.
- je leert ook hoe je om kunt gaan met emoties.
- en je leert grenzen en structuur.
Langdurige effecten
Vanuit wetenschappelijk onderzoek is inmiddels bewezen dat trauma, met name complex trauma, kan zorgen voor langdurige lichamelijk en/of psychische ziekte. Hieronder staan twee lijsten met (onvolledige) voorbeelden van fysieke en psychische effecten waar je lang last van kunt hebben. Overigens zijn niet al deze ziekten te wijten aan Complex Trauma!
Fysiek
- Fibromyalga
- Chronische vermoeidheid
- Medisch onverklaarbare klachten
- Chronische longaandoening
- Hart- en vaatziekte
- Long ziekte
- Diabetes
Psychisch
- Depressie
- Eetprobleem
- Angst
- Persoonlijheidsstoornis
- Dissociatie
- Zelfmoordpoging
- zelf verminking
- Verslaving
Diverse wetenschappers zijn ervan overtuigd dat deze ziektes omkeerbaar zijn of in ieder geval te voorkomen, door middel van bepaalde therapieën die holistisch benaderd worden. Het is dus niet alleen belangrijk om het symptoom te bestrijden, maar juist ook aan de slag te gaan met de oorzaken. Deze oorzaken liggen vaak in de jeugd en om daar mee aan de slag te gaan moet er breder worden gewerkt dan alleen cognitief (ook wel praat therapie genoemd).
Overlevingsmechanisme
Er zijn een aantal overlevingsmechanismen die je als kind ontwikkeld kunt hebben en die gerelateerd zijn aan Complex trauma. Er zijn uiteraard meerdere overlevingsmechanismen en ook hoef je geen Complex trauma te hebben en kun je toch ook een van deze overlevingsmechanismen hebben ontwikkelt.
Overlevingsmechanismen gerelateerd aan Complex Trauma:
- alcohol, drugs verslaving
- sex
- isolatie of vermijdingsdrang
- afsluiten of onbereikbaar gedrag vertonen
- agressie
- zelf verminking
- ritmische bewegingen maken zoals je ‘headbangen’ of wiegen
- constant bewegen
- extreme waakzaamheid
- erg aanhankelijk zijn
ACE
Complex Trauma gaat over de exposure en de impact, ofwel de blootstelling aan en de invloed die deze blootstelling heeft op jou als persoon. Deze effecten zijn onderzocht en gegoten in de ACE scorelijst.
Het ACE (Adverse Childhood Experience) onderzoek is tot stand gekomen door de gezondheids effecten en de sociale effecten van trauma opgelopen in de jeugd, te onderzoeken. Het zijn 10 vragen die 3 categorieën bevatten; mishandeling, verwaarlozing en een gezin dat niet goed functioneert.
ACE is dan ook een belangrijke graadmeter en voorloper op Complex Trauma. Het is zeker geen uitputtende vragenlijst en voldoet niet om diagnoses te stellen, maar nog altijd een belangrijke tool die wordt gebruikt en onderzocht.
Complex PTSS
C-PTSS is een variant op PTSS; Post Traumatisch Stress Syndroom.
Het verschil is dat Complex PTSS begint in de jeugd, terwijl dat bij PTSS niet zo hoeft te zijn. Denk daarbij aan een soldaat die in de oorlog heeft gevochten.
C-PTSS is dus een verlengde of een verdieping op PTSS, waarbij langdurige blootstelling aan emotioneel uitdagende gebeurtenissen, zoals genegeerd worden of hard geslagen worden, die langdurig aanhouden en/of repetitief (het is niet eenmalig) zijn.
Het is daarbij niet mogelijk om uit deze situatie te ontsnappen.
Zoals dat bij kinderen eigenlijk altijd het geval is.
DTD
Developmental Trauma Disorder, ofwel Ontwikkelings trauma stoornis (DTD) kwam als voorstel toen sommige wetenschappers (van der Kolk et al.) opmerkten dat de (C-)PTSD-diagnose de ontwikkelingseffecten van kindertrauma niet weergeeft.
De definitie en onderzoeken omtrent DTD heeft onderzoek gedaan naar hoe de zeer complexe emotionele, gedragsmatige en neurobiologische gevolgen van trauma uit de kindertijd het beste kunnen worden georganiseerd. Bij behandeling van DTD wordt er gekeken naar problemen die per fase zijn ontstaan, in plaats van alle ontwikkelingsproblemen per leeftijdscategorie bij elkaar te stoppen en de totaliteit aan te pakken.
Welke fasen er zijn lees je op de DTD pagina.
